Μπορούμε να αποφύγουμε το 80% του καρκίνου

Δεν είναι μόνο ο ιός HPV που προκαλεί καρκίνο. Το 40% των ανθρώπων που εκδηλώνουν καρκίνους, προέρχονται από ιούς που έχουν κολλήσει στο παρελθόν κυρίως από σεξουαλική επαφή. Οι ιοί που προκαλούν καρκίνο είναι αρκετοί και μάλιστα κάποιοι από αυτούς μεταδίδονται ακόμη και με το σάλιο.

Επιπλέον, ποσοστό 40% έχει καταδειχθεί μέσα από μεγάλες επιστημονικές μελέτες, ότι οφείλεται σε καθημερινές συνήθειες, όπως είναι το κάπνισμα και η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, που προκαλούν δύο από τους πιο θανατηφόρες μορφές της νόσου.

Όσον αφορά το υπόλοιπο 20% των περιστατικών καρκίνου, αποδίδεται επιστημονικά στα γονίδια και τη λεγόμενη κληρονομικότητα, όπως η περίπτωση της Αντζελίνας Ζολί.

Αυτά τα αποτελέσματα προκύπτουν από έρευνα που έκαναν «ΤΑ ΝΕΑ», στην οποία μέσα από τις 100 μεγαλύτερες επιστημονικές μελέτες των τελευταίων 10 ετών αναζήτησαν και κατέγραψαν τους παράγοντες που προκαλούν καρκίνο.

Επιπλέον, μέσα από τις μελέτες αυτές, επιχειρήσαμε να προσδιορίσουμε το ποσοστό ευθύνης που έχει ο κάθε παράγοντας ξεχωριστά στην πρόκληση της νόσου.

Η παρούσα έρευνα έχει ολοκληρωθεί με τη συνεργασία τριών κορυφαίων επιστημόνων: Του καθηγητή Χάραλντ τσουρ Χάουζεν, ο οποίος έχει βραβευτεί με το Νόμπελ Ιατρικής το 2008 για την ανακάλυψη που οδήγησε στη δημιουργία του πρώτου εμβόλιο για τον σεξουαλικά μεταδιδόμενο καρκίνο (τραχήλου, ρινοφάρυγγα κ.λπ.). Τον Γιώργο Μεταξά, Διευθυντή Χειρουργό Μαστού στο Heart of England NHS Foundation Trust της Βρετανίας (υπεύθυνο για το μέρος των αναλύσεων που αφορά τους καθημερινούς παράγοντες που προκαλούν καρκίνο), του οποίου η μελέτη για τη σχέση των αποσμητικών με τον καρκίνο του μαστού έκανε πριν από μερικούς μήνες τον γύρο του κόσμου. Και του Σωτήρη Τσιόδρα, επίκουρου καθηγητή Λοιμώξεων στην Ιατρική Σχολή Αθηνών και συνεργάτη του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), ο οποίος πρόσφατα έκανε μεγάλη μελέτη για τους ιούς και τον καρκίνο σε 3.000 Ελληνίδες.
Καρκίνος από σεξουαλικά νοσήματα και μεταδοτικές ασθένειες

Οι μεταδιδόμενοι ιοί που προκαλούν καρκίνο δεν είναι κάτι καινούργιο για τους επιστήμονες, ούτε περίμεναν τον Μάικλ Ντάγκλας για να σοκαριστούν… Χαρακτηρίστηκαν έτσι από τη Διεθνή Υπηρεσία Ερευνας Καρκίνου, καθώς όπως είχε παλαιότερα αποδείχθηκε οι μεταδιδόμενες ασθένειες ευθύνονται για το 16,1% των περιστατικών καρκίνου παγκοσμίως.

Μερικά χρόνια αργότερα, αποδείχθηκε ότι περίπου το 21% των καρκίνων που εμφανίζονται παγκοσμίως, έχει σαν «ρίζα» κάποιο μεταδιδόμενο νόσημα. «Το ποσοστό αυτό όπως δείχνουν οι πρόσφατες έρευνες, ίσως φτάνει και το 40%», εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής ιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και κάτοχος Νόμπελ Ιατρικής Χάραλντ τσουρ Χάουζεν.

Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι ο ιός HPV, ο οποίος μεταδίδεται με τη σεξουαλική πράξη και δημιουργεί τα κονδυλώματα, τα οποία όμως μπορούν να προκαρκινικές αλλοιώσεις και τελικά μετά από χρόνια καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Κάτι που έχει αποδειχθεί εδώ και χρόνια από τον έλληνα κυτταρολόγο Γεώργιο Παπανικολάου.

Σε αριθμούς αυτό μεταφράζεται σε δύο εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου στον κόσμο κάθε χρόνο λόγω μεταδιδόμενων λοιμώξεων.

Η ανάλυση, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Lancet Oncology», βασίζεται σε στοιχεία για 27 καρκίνους από 184 χώρες και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπεύθυνες είναι τέσσερις βασικές σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες.

Οι μεταδιδόμενοι ιοί που προκαλούν καρκίνο

HPV (ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων)
Προκαλεί: καρκίνο τραχήλου μήτρας, πρωκτού, αιδοίου, πέους, στόματος, φάρυγγα

Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων προκαλεί το 100% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα στελέχη 16 και 18 του ιού HPV είναι αυτά που προκαλούν το 70% των περιστατικών.
Ο ίδιος ιός βρέθηκε στο 88% των καρκίνων του πρωκτού, στο 70%του κόλπου, στο 50% του πέους, στο 43% του αιδοίου.

Πλέον αποδεδειγμένα ο HPV εμπλέκεται στην ανάπτυξη όγκων στην περιοχή της στοματικής κοιλότητας και τραχήλου της κεφαλής. Συνήθως εμφανίζονται στη βάση της γλώσσας και στις αμυγδαλές (80%). Οι μισοί καρκίνοι του στοματοφάρυγγα εμπεριέχουν HPV, ενώ στην περιοχή γενικότερα είναι 30%. Ο τύπος που κυριαρχεί σε αυτήν την περιοχή είναι ο 16 που τον «πιάνει» οποιοδήποτε από τα 2 εμβόλια που κυκλοφορούν. Παραδοσιακά αυτοί οι καρκίνοι είχαν συσχετιστεί με το κάπνισμα και το αλκοόλ αλλά έχουν βρεθεί σε μη καπνιστές.

Ο κ. Τσιόδρας τόνισε πώς «η αλλαγή στις σεξουαλικές συνήθειες τα τελευταία χρόνια και η αύξηση της στοματο-γεννητικής επαφής αναμένεται να δώσει επιπλέον ώθηση στον καρκίνο του στοματοφάρυγγα που σχετίζεται με την λοίμωξη με HPV. Τα υγρά της γυναίκας έχουν κύτταρα τα οποία μεταφέρουν τον ιό γι αυτό θεωρείται ότι στους άντρες τα περιστατικά είναι τριπλάσια».

«Σε πρόσφατη μελέτη της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, μαζί με τον καθηγητή κυτταρολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αττικόν κ. Πέτρο Καρακίτσο και άλλους συναδέλφους εξετάσαμε περίπου 3.000 νέες γυναίκες από όλη την Ελλάδα και ανιχνεύσαμε σε περίπου 50% από αυτές την φορεία του ιού. Σε ένα μεγάλο ποσοστό υπήρχαν μεικτές λοιμώξεις με περισσότερα του ενός στελέχη του ιού. Στις πιο πολλές περιπτώσεις αυτή η φορεία είναι παροδική, εν τούτοις βοηθά στην διατήρηση και μεταβίβαση του ιού μεταξύ των σεξουαλικών συντρόφων και σε κάποιες από αυτές τις γυναίκες θα οδηγήσει σε προκαρκινικές αλλοιώσεις και καρκίνο αν δεν αντιμετωπισθούν σωστά», εξηγεί ο κ. Τσιόδρας.

Πώς μεταδίδεται:
Ο ιός μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή είτε κολπική είτε πρωκτική είτε και με απλή επαφή των γεννητικών περιοχών. Σπανιότατα μια έγκυος γυναίκα μπορεί να το μεταφέρει στο νεογέννητο κατά τον τοκετό αν έχει ενεργές βλάβες. Οποιοσδήποτε άνδρας ή γυναίκα έχει ενεργό σεξουαλική επαφή μπορεί να κολλήσει HPV. Είναι τόσο συχνός που όλα τα σεξουαλικά ενεργά άτομα θεωρείται ότι έχουν εκτεθεί στον ιό τουλάχιστον μία φορά στην ζωή τους ακόμη και εάν είχαν ένα μόνο σεξουαλικό σύντροφο.

Το πιο επικίνδυνο είναι ότι δεν είναι απαραίτητο ο σύντροφος να έχει κάποιο σύμπτωμα. Μάλιστα ένα τελείως άτομο χωρίς συμπτώματα (χωρίς κονδυλώματα) μπορεί να είναι μολυσμένο με πολλούς τύπους του ιού ταυτόχρονα.
Πώς προλαμβάνεται:

α) Εμβόλιο. Υπάρχουν 2 εμβόλια που καλύπτουν τους συχνότερους καρκινικούς τύπους του ιού.
β) Προφυλακτικό. Πρέπει να χρησιμοποιείται σε κάθε σεξουαλική πράξη από την αρχή ως το τέλος. Εν τούτοις δεν παρέχει 100% προστασία καθώς περιοχές μολυσμένες με HPV μπορεί να μην καλύπτονται από το προφυλακτικό.
Γ) Μονογαμική σχέση. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) προτείνει ως καλύτερη μέθοδος πρόληψης «την εγκράτεια».

Πώς αντιμετωπίζεται:
Δυστυχώς δεν υπάρχει θεραπεία για τον ίδιο τον ιό αλλά υπάρχουν θεραπευτικές επιλογές για τις επιπλοκές του όπως για κονδυλώματα: Αφαίρεση με ειδικές μεθόδους ή φάρμακα. Κάποιες μπορούν να εφαρμοστούν από τον ίδιο τον ασθενή. Κάποια κονδυλώματα υποχωρούν και μόνα τους αλλά αν αφεθούν αθεράπευτα μπορεί και να μεγαλώσουν.
Καρκίνος του τραχήλου: θεραπεύεται αν διαγνωσθεί έγκαιρα. Το τεστ ΠΑΠ ως ρουτίνα και η παρακολούθηση σε περίπτωση προβλημάτων είναι σωτήρια καθώς ανιχνεύει προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν πριν αναπτυχθεί καρκίνος. Η καλή γυναικολογική παρακολούθηση είναι τεράστιας σημασίας.

Ηπατίτιδες Β, C
Προκαλούν: καρκίνο του ήπατος

Μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί ότι οι ηπατίτιδες Β και C προκαλούν το 80% των περιστατικών με καρκίνο στο συκώτι (ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα).

Πώς μεταδίδονται:
Ο ιός της ηπατίτιδας Β με έκθεση σε μολυσμένο αίμα ή σωματικά υγρά όπως σπέρμα ή κολπικά υγρά από χρόνιους φορείς. Συχνή είναι η σεξουαλική μετάδοση του ιού, ενώ γενετικό υλικό (DNA) του ιού έχει βρεθεί σε σάλιο, δάκρυα και ούρα χρόνιων φορέων. Οι παράγοντες κινδύνου για τη μετάδοση περιλαμβάνουν την εργασία σε χώρους υγείας, την αιμοκάθαρση, τον βελονισμό, τα τατουάζ και το να μοιράζεσαι ξυραφάκια ή οδοντόβουρτσες με ένα μολυσμένο άτομο. Δεν μεταδίδεται με χειραψία, με το να μοιράζεσαι κουταλοπήρουνα ή ποτήρια, με το φιλί, την αγκαλιά, τον βήχα ή το φτάρνισμα.

Ο ιός της ηπατίτιδας C πιο συχνά με έκθεση σε μολυσμένο αίμα ιδιαίτερα μετά με χρήση μολυσμένης σύριγγας σε χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών ουσιών. Σπάνια μεταδίδεται μετά από επαγγελματική έκθεση πχ τρύπημα βελόνας σε επαγγελματίες υγείας.

Η σεξουαλική μετάδοση αμφισβητείται και μάλλον σπάνια συμβαίνει ιδιαίτερα όταν υπάρχει σεξ με τραυματισμό της γεννητικής περιοχής ή ταυτόχρονα άλλο συνοδό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα πχ HIV ή έλκος γεννητικών οργάνων. Τα τατουάζ με μη αποστειρωμένα υλικά ενοχοποιούνται για μετάδοση όπως επίσης και το να μοιράζεσαι προσωπικά είδη π.χ. ξυραφάκια ή οδοντόβουρτσες με ένα μολυσμένο άτομο.

Πώς προλαμβάνονται:
Ο ιός της ηπατίτιδας Β με εμβόλιο που πλέον χορηγείται στα βρέφη. Οιοσδήποτε ανεμβολίαστος ενήλικος ιδιαίτερα σεξουαλικά ενεργός πρέπει να εμβολιαστεί. Σε περίπτωση έκθεσης σε γνωστό φορέα του ιού υπάρχει ειδικός ορός με αντισώματα που προστατεύει έως να δράσει το εμβόλιο. Στις έγκυες γυναίκες που είναι φορείς μπορούν να δοθούν ειδικά φάρμακα που προλαμβάνουν την μετάδοση στο βρέφος που ούτως ή άλλως εμβολιάζεται όταν γεννιέται.
Ο ιός της ηπατίτιδας C Δεν υπάρχει εμβόλιο.Η παροχή νέων συριγγών και βελονών σε χρήστες μειώνει τον κίνδυνο ηπατίτιδας C κατά 75%.

Πώς αντιμετωπίζονται:
Ο ιός της ηπατίτιδας Β. Οι περισσότεροι ασθενείς με οξεία λοίμωξη αυτόματα απομακρύνουν τον ιό χωρίς θεραπεία. Οι χρόνιοι φορείς (περίπου 1/10 μετά από οξεία λοίμωξη) μπορεί να χρειασθούν (ιδιαίτερα αν έχουν σημεία φλεγμονής στο ήπαρ και παρουσία DNA του ιού στο αίμα), θεραπεία με κατάλληλα αντι-ιικά φάρμακα ώστε να μειωθεί η πιθανότητα εξέλιξης της νόσου σε κίρρωση και καρκίνο. Κανένα φάρμακο έως σήμερα δεν εξαφανίζει πλήρως τον ιό. Η θεραπεία συνήθως κρατά 6 μήνες με 1 χρόνο.
Ο ιός της ηπατίτιδας C. Προκαλεί χρόνια λοίμωξη σε 50 με 80% των ασθενών εκ των οποίων 40-80% «διώχνουν» την λοίμωξη με την φυσική άμυνα του οργανισμού. Ασθενείς με χρόνια λοίμωξη και ανωμαλίες της ηπατικής λειτουργίας θεραπεύονται με νεώτερα φάρμακα και υπάρχει πλέον ελπίδα πλήρους θεραπείας του ιού με συνδυασμούς φαρμάκων.

Κυτταρομεγαλοϊός
Προκαλεί: Καρκίνο εγκεφάλου (μυελοβλάστομα)
Ακόμη ένας ιός που μεταδίδεται εύκολα, ακόμη και με το σάλιο σε άτομα που έχουν πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα, είναι ο κυτταρομεγαλοϊός. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας, ο ιός αυτός βρέθηκε σε αρκετά δείγματα όγκων που λήφθηκαν από μυελοβλάστωμα, καρκίνο που εμφανίζεται στην περιοχή του εγκεφάλου και του τραχήλου.

Οι ειδικοί έχουν ανακαλύψει σε δοκιμές που έχουν κάνει σε ζώα, πώς εάν σε κάποιον που αναπτύξει όγκους στον εγκέφαλο του δώσουν αντιιική θεραπεία και μειώσουν το ποσοστό του ιού που κυκλοφορεί στον οργανισμό του (ιικό φορτίο), τότε επιβραδύνεται 70% η ταχύτητα ανάπτυξης των όγκων. Αυτό σημαίνει ότι η εμπλοκή του στη πρόκληση και ανάπτυξη του όγκου είναι άμεση.

Πώς μεταδίδεται:
Αμεση επαφή με σωματικά υγρά όπως σάλιο, σπέρμα, ούρα ή μητρικό γάλα. Επίσης με σεξουαλική επαφή. Συχνά μεταδίδεται με μεταγγίσεις ή με μεταμοσχεύσεις. Είναι πολύ συχνός και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μολύνεται έως και το τέλος της εφηβικής ηλικίας

Πώς προλαμβάνεται:
Δεν υπάρχει εμβόλιο. Οι έγκυες που δεν έχουν μολυνθεί πρέπει να ακολουθούν κανόνες προσωπικής υγιεινής και υγιεινής των χεριών ιδιαίτερα όταν αλλάζουν πάνες ή ταΐζουν η σκουπίζουν την μύτη η πιάνουν παιχνίδια ή άλλα αντικείμενα (πχ πιπίλα) από τα άλλα τους μικρά (τα μικρά αποβάλλουν τον ιό έως και μήνες μετά την αρχική τους μόλυνση την οποία συνήθως κολλάνε στο σχολείο).

Πώς αντιμετωπίζεται:
Υπάρχουν ειδικά αντιικά φάρμακα που καταπολεμούν την επιθετική μορφή του ιού που εμφανίζεται σε άτομα με προβλήματα στην άμυνα του οργανισμού πχ μεταμοσχευμένους. Στις έγκυες με πρωτολοίμωξη χρησιμοποιείται ειδικός ορός σε μηνιαία βάση που προλαμβάνει την μόλυνση του εμβρύου .

Λιμώδης μονοπυρήνωση
Προκαλεί: λέμφωμα Χότζκιν και Μπουρκίτ, γαστρικούς καρκίνους
Ο ιός Εμπστέιν Μπαρ που προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση είναι ο πρώτος ιός που αποδείχθηκε από το 1964 ότι προκαλεί καρκίνο και συγκεκριμένα λέμφωμα Χότζκιν και Μπουρκίτ. Πρόκειται για καρκίνο του ανοσοποιητικού συστήματος και του αίματος. «Η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι η αιτία για τα περισσότερα Β κυτταρικά λεμφώματα, καθώς αναπτύσσονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δεν καλύπτει τον οργανισμό επαρκώς. Επιπλέον, σε περίπου 10% από τους όγκους γαστρικού καρκίνου που εξετάστηκαν, βρέθηκε ιός Επστέιν Μπάρ (λιμώδης μονοπυρήνωση).

Πώς μεταδίδεται:
Με παρόμοιο τρόπο με αυτόν του κυτταρομεγαλοιού. Θεωρείται η νόσος του πρώτου φιλιού μεταξύ ερωτευμένων (ο ήδη μολυσμένος εκκρίνει, χωρίς να έχει συμπτώματα, τον ιό στις στοματικές εκκρίσεις – οι άνθρωποι παραμένουμε φορείς ερπητοιών όπως ο κυτταρομεγαλοιός εφόρου ζωής). Οι περισσότεροι μολύνονται με τον ιό κάποια στιγμή.

Πώς προλαμβάνεται:
Είναι πολύ δύσκολο να προληφθεί. Καλή προσωπική υγιεινή και υγιεινή των χεριών βοηθά. Δεν υπάρχει εμβόλιο

Πώς αντιμετωπίζεται:
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία- σε κάποιες συγκεκριμένες καταστάσεις όπως η λευκοπλακία της γλώσσας μπορεί να χορηγηθούν κάποια αντι-ιικά φάρμακα.

HIV/AIDS
Προκαλεί: Λέμφωμα (καρκίνος ανοσοποιητικού), αγγειακούς καρκίνους, ίσως και καρκίνωμα Μέρκελ

Είναι γνωστό εδώ και χρόνια ότι ο ιός HIV που προκαλεί το AIDS ότι προκαλεί επίσης και καρκίνο του ανοσοποιητικού συστήματος, δηλαδή λέμφωμα. Μάλιστα, πριν περιγραφεί για πρώτη φορά ο HIV, οι γιατροί εκτιμούσαν ότι υπάρχει έξαρση λεμφωμάτων, καθώς είναι συχνός σε άτομα που δεν συμμορφώνονται στην αγωγή. «Η μακροχρόνια ανοσοκαταστολή που προκαλεί το HIV μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη του Β κυτταρικού λεμφώματος και επίσης αγγειακούς καρκίνους», εξηγεί ο κ. Χάουσεν. Ακόμη ένας ιός, αυτός του έρπη και συγκεκριμένα ο τύπου 8 προκαλεί σάρκωμα καπόζι στους ασθενείς με AIDS». Βέβαια πολλά πράγματα στην σχέση ιών και καρκίνου παραμένουν άγνωστα. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν πώς ακόμη τρεις ιοί μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο. Ένας από αυτούς προκαλεί το καρκίνωμα Μέρκελ, μία ιδιαίτερα επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, που εμφανίζεται μετά από μόλυνση με ένα νέο τύπο ιού τον Merkel cell polyomavirus. Ο καρκίνος αυτός είναι συχνός σε άτομα με AIDS και ανοσοκατεσταλμένα άτομα δηλαδή αυτά με προβλήματα της άμυνας του οργανισμού απέναντι στις λοιμώξεις.

Πώς μεταδίδεται
Ο HIV μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή, π.χ. πρωκτικό, κολπικό ή στοματικό σεξ, τις μολυσμένες βελόνες, και από τη μητέρα στο παιδί κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και τον θηλασμό. Ορισμένα σωματικά υγρά όπως το σάλιο, τα δάκρυα, τα ούρα και ο ιδρώτας δεν μεταδίδουν τον HIV εκτός εάν περιέχουν μικροποσότητες αίματος. Ο HIV δεν μεταδίδεται: με την χειραψία, το αγκάλιασμα, το απλό φιλί, την κοινή χρήση ποτηριών και μαχαιροπήρουνων, τηλεφώνων, από την τουαλέτα, ή το μπάνιο.

Πώς προλαμβάνεται:
Το προφυλακτικό μειώνει τον κίνδυνο κατά 80%. Τελευταία χρησιμοποιούνται καινούργιες μέθοδοι όπως κολπικό τζελ με αντιικά, θεραπεία με αντιρετροικά φάρμακα πριν την σεξουαλική έκθεση σε άτομα υψηλού κινδύνου ή και μετά την έκθεση σε επιβεβαιωμένη επαφή με οροθετικό. Τα ίδια φαρμακα χορηγούνται και σε επαγγελματική έκθεση σε επαγγελματίες υγείας. Υπάρχει επίσης ειδική αγωγή για την πρόληψη μετάδοσης από την έγκυο στο παιδί. Οι προσπάθειες για εμβόλιο συνεχίζονται.

Πώς αντιμετωπίζεται
Θεραπεία που να προσφέρει πλήρη ίαση από τον HIV δεν υπάρχει. Η αγωγή αποτελείται από την υψηλής δραστικότητας αντιρετροϊκή θεραπεία HAART (Highly Active Antiretroviral Therapy) η οποία επιβραδύνει (αλλά δεν σταματά) την εξέλιξη της νόσου. Είναι συνδυασμός φαρμάκων που χορηγείται καθημερινά και απαιτεί ιατρική παρακολούθηση.

Lifestyle: Οι καθημερινές συνήθειες που προκαλούν καρκίνο

Υπάρχουν περισσότερα από 100 διαφορετικά είδη καρκίνου τα οποία ευθύνονται για περίπου 20% όλων των θανάτων ετησίως στην Ευρώπη. Συχνότεροι είναι του μαστού, του προστάτη, του πνεύμονα και του παχέος εντέρου. Αυτά τα 4 είδη μαζί με τον καρκίνο του στομάχου ευθύνονται για πάνω από το 40% όλων των περιπτώσεων παγκοσμίως.

Από πρόσφατες μελέτες έχουν προκύψει ισχυρά επιστημονικά δεδομένα για τη δυνατότητα πρόληψης των συχνότερων μορφών καρκίνου που αποδεδειγμένα πλέον συσχετίζονται άμεσα με τον τρόπο ζωής και τις καθημερινές μας συνήθειες.

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ
«Πρωταθλητής» το τσιγάρο
Προκαλεί: Καρκίνο πνεύμονα, φάρυγγα και λάρυγγα
Το κάπνισμα είναι η σημαντικότερη προβλέψιμη αιτία θανάτου από καρκίνο και έχει αποδειχθεί ότι ευθύνεται για το 22% όλων των θανάτων από τη νόσο παγκοσμίως. Η αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα έχει προταθεί πριν από 60 χρόνια και επαληθευθεί σε όλες τις μεγάλες μελέτες που ακολούθησαν.
Το κάπνισμα ευθύνεται για 100 εκατ. θανάτους τον 20ο αιώνα, αριθμός που θα δεκαπλασιαστεί τον 21ο. Η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου. Επιπλέον, το παθητικό κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα, του φάρυγγα και του λάρυγγα. Το κάπνισμα συνδέεται επίσης με πολλές άλλες μορφές καρκίνου όπως του παχέος εντέρου και των ωοθηκών.

Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι ακόμη και αν αναπτύξει ο καπνιστής καρκίνο που δεν έχει σχέση με το τσιγάρο, η χημειοθεραπεία δεν έχει την απόδοση που θα έπρεπε και έτσι έχει λιγότερες πιθανότητες να επιζήσει.

Αλκοόλ
Προκαλεί: καρκίνο στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του μαστού
Η συστηματική κατανάλωση αλκοόλ, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του οισοφάγου, του παχέος εντέρου και του μαστού. Ο κίνδυνος είναι ανάλογος της καταναλούμενης ποσότητας και αυξάνεται σημαντικά όταν συνδυάζεται με το κάπνισμα.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Κόκκινο επεξεργασμένο κρέας και αλάτι
Προκαλεί: καρκίνο παχέος εντέρου
Η κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου, και οι μελέτες το αποδίδουν αυτό στις νιτροζαμίνες που περιέχουν και είναι καθαρά καρκινογόνες ουσίες. Στη Βρετανία 8.500 περιπτώσεις καρκίνου του χρόνο οφείλονται στην συστηματική κατανάλωση κόκκινου επεξεργασμένου κρέατος. Η υψηλή κατανάλωση άλατος αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου.

Ζωικά και κορεσμένα λίπη
Προκαλεί: καρκίνο του μαστού
Η κατανάλωση ζωικών και κορεσμένων λιπών αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στις γυναίκες που βρίσκονται πριν την εμμηνόπαυση.

Σωματικό βάρος
Προκαλεί: καρκίνο ενδομητρίου, νεφρών, οισοφάγου και στομάχου, παχέος εντέρου, μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, χοληδόχου κύστεως και παγκρέατος
Το αυξημένο σωματικό βάρος (Δείκτης Μάζας Σώματος 25-30) και η παχυσαρκία (ΔΜΣ>30), αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου και ευθύνονται για 17.000 νέες περιπτώσεις ετησίως καρκίνου του ενδομητρίου, των νεφρών, του οισοφάγου και του στομάχου, του παχέος εντέρου, του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, της χοληδόχου κύστεως και του παγκρέατος.

ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ
Φάρμακα και ορμόνες
Προκαλούν: αύξηση κινδύνου για καρκίνο μαστού και τραχήλου της μήτρας
Τα αντισυλληπτικά ελαττώνουν σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνο του ενδομητρίου και των ωοθηκών, ενώ παράλληλα εμφανίζουν μικρή παροδική αύξηση κινδύνου για καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας. Η ορμονική υποκατάσταση μετά την εμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, του ενδομητρίου, των ωοθηκών και του τραχήλου της μήτρας. Ο κίνδυνος για καρκίνο του ενδομητρίου, του μαστού και των ωοθηκών αυξάνεται όσο νωρίτερα αρχίζει η περίοδος και ελαττώνεται με κάθε ολοκληρωμένη εγκυμοσύνη πριν την ηλικία των 25 ετών. Κάθε χρόνος θηλασμού ελαττώνει 4% τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Γυναίκες με ένα παιδί το οποίο απέκτησαν μετά την ηλικία των 30 έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις άτεκνες μητέρες μέχρι την 6η δεκαετία της ζωής τους.

ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ
Ηλιακή ακτινοβολία και σολάριουμ
Προκαλούν: Καρκίνο δέρματος
Η ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος (μελανώματος) συνδέεται με ιστορικό εγκαύματος από τον ήλιο και σποραδικών πολύωρων εκθέσεων σε αυτόν όπως συνήθως συμβαίνει στις διακοπές. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει αυξημένο κίνδυνο για τα άτομα που χρησιμοποίησαν τουλάχιστον μια φορά τον μήνα σολάριουμ, το οποίο από το 2009 κατατάσσεται ως καρκινογόνο ομάδας 1 από την IARC (Διεθνής Επιτροπή Ερευνας για τον Καρκίνο).

Παράγοντες που έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπουν τον καρκίνο

Η κατανάλωση κάθε μερίδας 80-100 γρ. φρούτων ή λαχανικών ελαττώνει σημαντικά τον κίνδυνο για καρκίνους τους ανώτερου πεπτικού συστήματος του λάρυγγα και του προστάτη. Στη Βρετανία το 5% του συνόλου των καρκίνων (κυρίως στοματοφάρυγγα και οισοφάγου), συνδέονται με την ανεπαρκή κατανάλωση (λιγότερα 400γρ/ημ) φρούτων και λαχανικών. Η βιταμίνη D, κύρια πηγή της οποίας είναι η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, έχει προστατευτική δράση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Οι φυτικές ίνες από την πλευρά τους, ελαττώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ακόμα και σε εκείνους που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες κόκκινου κρέατος.

Η φυσική εξάσκηση ελαττώνει τον κίνδυνο καρκίνου παχέος εντέρου, μαστού, ενδομητρίου και πνεύμονα ανεξαρτήτως του σωματικού βάρους δηλαδή ακόμα και στους υπέρβαρους.

Συστάσεις Πρόληψης από την Κομισιόν
Στο πλαίσιο των προγραμμάτων πρόληψης και ποιότητας ζωής των πολιτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ενημερώσει για όλα τα μέτρα που μπορούμε να λάβουμε για να μειώσουμε δραματικά τον κίνδυνο εκδήλωσης του καρκίνου. Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη πολιτικές δράσεις και ενημέρωση για θέματα βοήθειας διακοπής του καπνίσματος, νέων διατροφικών συστάσεων μέσω των συσκευασιών των τροφίμων κ.ά.
• Μην καπνίζετε. Αν είστε καπνιστής μην καπνίζεται παρουσία μη καπνιστών
• Διατηρείστε φυσιολογικό σωματικό βάρος. (δείκτης μάζας σώματος <25)
• Επιδιώξτε καθημερινή φυσική εξάσκηση οποιασδήποτε μορφής
• Καθημερινή κατανάλωση τουλάχιστον 5 μερίδων (80 γρ/μερίδα) φρούτων και λαχανικών και ελάττωση λήψης τροφίμων με λίπος ζωικής προέλευσης .
• Αποφυγή αλκοόλ, ή κατανάλωση το πολύ δύο μονάδων την ημέρα για τους άνδρες και μιας για τις γυναίκες. Υπολογισμός μονάδας: Το ποσοστό του αλκοόλ αντιστοιχεί στον αριθμό των μονάδων στο λίτρο, π.χ. μια μπύρα 5% αλκοόλ περιέχει 5 μονάδες στο λίτρο άρα δυο μονάδες = 400ml.
• Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, ειδικά για τους ανήλικους και τους ηλικιωμένους. Χρήση αντηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας. Προληπτικά μέτρα προστασίας για όσους έχουν τάση για ηλιακά εγκαύματα.
• Αποφυγή έκθεσης σε κάθε γνωστό καρκινογόνο παράγοντα και εφαρμογή όλων των οδηγιών ασφάλειας και προστασίας των καταναλωτικών προϊόντων.
• Συμμετοχή στα προγράμματα προληπτικού έλέγχου δηλαδή: ΠΑΠ τεστ, μαστογραφία, εμβολιασμοί για ηπατίτιδα Β και ιό του θηλώματος (HPV), κολονοσκόπηση.

Για αναλυτικές οδηγίες επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημόσια υγεία

πηγες

http://ec.europa.eu/health/index_en.htm.
http://ygeia.tanea.gr/default.asp?pid=8&ct=264&articleID=17908&la=1

Τα σχόλια δικά σας