Μια νόσος του σύγχρονου “πολιτισμού”
Η σοφή παροιμία λέει “Το παιδί σου και το σκυλί σου, όπως το φτιάξεις” δηλαδή εσύ το διαμορφώνεις εξωτερικά και εσωτερικά, κατ΄ εικόνα και ομοίωσή σου…!
Στις χώρες της ευημερίας και της ανάπτυξης η διατροφή έπαψε να είναι αγαθό αλλά γίνεται σταδιακά εφιάλτης , γιατί απλά χάθηκε το μέτρο…
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτηρίζει την παχυσαρκία ως τη νέα παγκόσμια επιδημία του 21ου αιώνα. Στις ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι το 60% των ατόμων άνω των 20 ετών είναι υπέρβαρο. Εξίσου αποθαρρυντικά είναι τα δεδομένα στον Ελλαδικό χώρο. Ένας στους τέσσερις Έλληνες έχει παραπανίσια κιλά και η αναλογία αυτή αναμένεται μέσα στα επόμενα χρόνια να αυξηθεί δραματικά. Τα Ελληνόπουλα κατέχουν το θλιβερό προνόμιο να είναι από τα πλέον υπέρβαρα της Ευρώπης Οι κίνδυνοι υγείας που ελλοχεύουν από την παχυσαρκία αφορούν χρόνιες παθήσεις, όπως οι καρδιακές παθήσεις, ο διαβήτης τύπου 2, η υψηλή πίεση αίματος, μερικές μορφές καρκίνου , στειρότητα κ.α.
Τι ακριβώς όμως είναι η παχυσαρκία στον άνθρωπο? Ποια είναι τα αίτια της;
Ως παχύσαρκο χαρακτηρίζεται το άτομο που έχει αυξημένο σωματικό βάρος και συγκεκριμένα κατά ένα ποσοστό μεγαλύτερο του 20-25% από αυτό που θα έπρεπε να έχει σύμφωνα με το φύλο, την ηλικία και το ύψος του.
Το αυξημένο βάρος αφορά μυς, οστά, λίπος, υγρά.
Oι αιτίες πρόκλησης της παχυσαρκίας μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ψυχολογικοί, και άλλοι παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία της.
Η παχυσαρκία φαίνεται να επηρεάζεται σημαντικά από τους γενετικούς παράγοντες. Ωστόσο, το γεγονός ότι τα μέλη μιας οικογένειας μοιράζονται κατά κανόνα κοινό τρόπο ζωής και άρα διατροφικών συνηθειών καθιστά δύσκολη την αναγνώριση του βαθμού επίδρασης των γενετικών παραγόντων.
Σε μια μελέτη, ενήλικες που υιοθετήθηκαν κατά την παιδική τους ηλικία, βρέθηκε να έχουν βάρος πιο σχετικό με αυτό των βιολογικών γονιών τους παρά με αυτό των γονιών με τους οποίους μεγάλωσαν.
Πέρα από τους γενετικούς παράγοντες, καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη παχυσαρκίας φαίνεται να έχουν και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες. Το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας αλλά και οι προσωπικές επιλογές τροφών, αριθμού γευμάτων κτλ επηρεάζουν το βάρος του ατόμου. Για παράδειγμα οι Έλληνες κατά τα τελευταία χρόνια δείχνουν μια μεγάλη στροφή προς τροφές με πολλά συντηρητικά και λίπος, όπως για παράδειγμα το «γρήγορο φαγητό» (fast-food) σε αντίθεση με τους Έλληνες προηγούμενων γενεών που προτιμούσαν την ευρέως πια διαδεδομένη «μεσογειακή διατροφή» του ελαιόλαδου, των λαχανικών και των φρούτων.
Οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν επίσης να επηρεάσουν τις συνήθειες κατανάλωσης τροφής. Πολλοί άνθρωποι τρώνε αντιδραστικά στα αρνητικά συναισθήματα: στο άγχος, στη λύπη, στο θυμό. Πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε πως το 70% των ανθρώπων, όταν αγχώνεται, καταφεύγει στο ψυγείο.
Μερικές ασθένειες οδηγούν επίσης στην παχυσαρκία ή έστω σε μια τάση αύξησης του βάρους. Ο υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο Cushing, η κατάθλιψη και ορισμένα νευρολογικά προβλήματα είναι αυτά που μπορούν να οδηγήσουν στην υπερκατανάλωση τροφής ή στην αύξηση βάρους. Επίσης, τα φάρμακα όπως τα στεροειδή και μερικά αντικαταθλιπτικά χάπια προκαλούν αύξηση βάρους.
Η εκστρατεία κατά την παχυσαρκίας στον άνθρωπο άρχισε με σκοπό την πρόληψη αλλά και την θεραπεία. Οι ασφαλιστικές εταιρείες θα χρεώνουν σε λίγο με μεγάλα ασφάλιστρα τους παχύσαρκους. Βομβαρδιζόμαστε με μηνύματα και οδηγίες από τα ΜΜΕ. Προστατέψτε τα παιδιά είναι το σύνθημα!
Και με τα κατοικίδια μας τι γίνεται ?
Οι επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι το πρόβλημα αγγίζει πια στις ανεπτυγμένες χώρες το 41% των ενηλίκων σκύλων μεταξύ 5 και 11 ετών και το 44% των ενήλικων γάτων μεταξύ 5-11 ετών
Η αύξηση είναι πολύ μεγάλη αν αναλογιστεί κανείς ότι το 1960 το ποσοστό ήταν μόνο 9%.
Φυσικά και εδώ θα αναζητηθούν γενετικοί παράγοντες (φυλή, γονείς, φύλο), περιβαλλοντικοί παράγοντες (τόπος και τρόπος διαβίωσης, ιδιοκτήτης) και φυσικά η στείρωση, οι ορμονικές διαταραχές, τα νευρολογικά προβλήματα, τα ψυχολογικά προβλήματα, η χορήγηση φαρμάκων
Η παχυσαρκία είναι υπεύθυνη για προβλήματα υγείας στα κατοικίδια ζώα?
Οι στατιστικές και πάλι είναι αμείλικτες:Σακχαρώδης διαβήτης, Καρδιακά νοσήματα, Υψηλή αρτηριακή πίεση, Οστεοαρθρίτιδα, Ηπατική Λιπίδωση, Αυξημένοι κίνδυνοι κατά την αναισθησία, Δερματικές διαταραχές,Δύσπνοια Δυστοκία, Κακή λειτουργία του ανοσοποιητικού, Καρκίνωμα του πλακώδους επιθηλίου. Οι μελέτες έδειξαν ότι τα παχύσαρκα ζώα ζουν τουλάχιστον 2 χρόνια λιγότερο..!
Τι φταίει και έχουμε αυτή την επιδημία των παχύσαρκων ζώων?
1. Οι Εταιρείες Τροφών:
- Στο βωμό του κέρδους εκμεταλλευόμενες την αδυναμία του συγχρόνου ιδιοκτήτη κατοικίδιου ζώου να παρασκευάσει καθημερινά ένα υγιεινό σιτηρέσιο, έχοντας ως μονό στόχο την γευστικότητα και όχι την ποιότητα της τροφής και φυσικά το χαμηλό κόστος παρασκευής, βγάζουν στο εμπόριο προϊόντα που δυστυχώς επιβαρύνουν την υγεία των ζώων στον τομέα αυτόν.
2. Οι ιδιοκτήτες των κατοικίδιων:
- Θεωρούν ότι η αγάπη είναι συνυφασμένη με το τάϊσμα , χορήγηση φαγητού = υγεία ( κατοχικό σύνδρομο και σύνδρομο της γιαγιάς και του παππού)
- Δε θέλουν να στερούν τη «μοναδική ευχαρίστηση» από το ζώο τους, το φαγητό.
- Δίαιτα του ζώου = κακομεταχείριση ( με κοιτά στα μάτια και ζητά φαγητό!)
- Άγνοια του τι σημαίνει παχυσαρκία
- Άγνοια για τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας ακόμη και στους ίδιους
- Από Δευτέρα δίαιτα και στο ζώο λέει ο ιδιοκτήτης που κάνει στο ζώο του ότι κάνει και στον εαυτό του
- Το σύγχρονο lifestyle δεν επιτρέπει τη συμμόρφωση προς δύσκολους διαιτητικούς κανόνες
- Η έλλειψη άσκησης – οι ιδιοκτήτες λένε…(το σκυλάκι μας -μεγαλόσωμο ή μικρόσωμο – δεν βγαίνει βόλτα , δεν έχουμε χρόνο, η γατούλα κοιμάται ατελείωτες ώρες χωρίς κανείς να ασχολείται μαζί της – εξάλλου για αυτόν τον λόγο την πήραμε …να μη μας χρειάζεται και να είναι ήσυχη…)
3. Ο κτηνίατρος
- Δεν «βλέπει» το πρόβλημα ειδικά εάν το ζώο προσκομίζεται για άλλους λόγους
- Δεν «διαγιγνώσκει» το πρόβλημα εφόσον τα συμπτώματα είναι πολυσυστηματικά και όχι σαφώς συνδεόμενα με την παχυσαρκία
- Δεν τη θεωρεί ασθένεια
- Δεν μιλάει για παχυσαρκία ειδικά εάν και οι ιδιοκτήτες είναι παχύσαρκοι (κατηγορία ολοένα αυξανόμενη). Γιατί να γίνει δυσάρεστος?
- Δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για να εξηγηθούν οι συνέπειες της ύπουλης επιδημίας, το κατοικίδιο προσκομίζεται πάντοτε για άλλους λόγους και όχι επειδή είναι παχύσαρκο
- Θεωρεί ότι οι ιδιοκτήτες ποτέ δε θέλουν να ακούσουν και να «συμμορφωθούν» προς αυστηρές διαιτητικές υποδείξεις
- Δεν τολμά να τονίσει τις παρενέργειες μιας στείρωσης στην αύξηση του βάρους και το πως θα πρέπει να τρέφεται το ζώο μετά την επέμβαση
- Δεν χάνει τον χρόνο του στην πρώτη επίσκεψη ενός κουταβιού που η ράτσα του προδιαθέτει για παχυσαρκία για να μάθει στους νέους ιδιοκτήτες τους κανόνες διατροφής.
- Δεν δίνει σαφείς οδηγίες για την ποσότητα και το είδος του φαγητού
- Δεν προτρέπει σε άσκηση ανάλογα με την ράτσα και δεν δίνει οδηγίες για το χώρο διαβίωσης ενός ζώου, σχεδόν αποφεύγει να ενημερωθεί, που μένει το ζώο για να μη δυσαρεστήσει τους ιδιοκτήτες
4.Τα ΜΜΕ και τα Ειδικά Περιοδικά
- Ελάχιστη εκπαίδευση των ιδιοκτητών σε θέματα διατροφής
- Αποπροσανατολισμός και άκρατες διαφημίσεις οποιουδήποτε προϊόντος
- Έλλειψη ειδικών σε θέματα υγείας, που να κάνουν σαφή συσχετισμό της παχυσαρκίας στον άνθρωπο και στο σκύλο
Και τώρα τι γίνεται?
Φταίνε τα ζώα?
Μήπως η υπερβολή και η λανθασμένη διατροφή έχει φτάσει να δημιουργήσει ακόμη και παχύσαρκα αδέσποτα ! ζώα που περιφέρονται στα πάρκα και τις πλατείες ?
Οφείλουμε να μιλήσουμε με σοβαρότητα για το τι σημαίνει ευζωία των ζώων συντροφιάς
Θα πρέπει να αλλάξουμε νοοτροπία και να κάνουμε πράξη την θεωρία
1. Οι Εταιρείες τροφών ας αναλάβουν:
- Εκπαίδευση και σωστή πληροφόρηση των ιδιοκτητών
- Ευαισθητοποίηση του κοινού
- Υποστηρικτικά υλικά και υπηρεσίες (όχι μόνο προϊόντα και εκπτώσεις) στους ειδικούς του χώρου
- Όχι υπεράνω όλων η γευστικότητα, αλλά υγιεινά προιόντα για τα ζώα
3.Οι ιδιοκτήτες:
- Χρειάζεται να αρχίσουν να «βλέπουν» το πρόβλημα και τις συνέπειες του στην υγεία και μακροζωία του κατοικίδιου
- Αναζήτηση βοήθειας και υποστήριξης από τους ειδικούς του χώρου
- Διάθεση για εμπλοκή και συμμόρφωση προς τις υποδείξεις των ειδικών
- Διαχωρισμός της έννοιας «αγάπη & φροντίδα προς το κατοικίδιο» από το τάϊσμα και τις λιχουδιές
- Διάθεση να αφήσουν τον καναπέ και να υιοθετήσουν νέους τρόπους συμβίωσης με το κατοικίδιο
4.Οι κτηνίατροι:
- Εκπλήρωση της ηθικής υποχρέωσης να εξασφαλίζουν την υγεία και μακροζωία των κατοικίδιων
- Ευαισθητοποίηση των ιδιοκτητών
- Ανάδειξη του προβλήματος- Κάθε ζώο που μπαίνει στο ιατρείο πρέπει να ζυγίζεται
- Υιοθέτηση πρακτικών Weight watcher, και άλλων διαιτολογικών κέντρων με σκοπό την υποστήριξη των ιδιοκτητών. Ραντεβού για ζύγισμα , τηλεφώνημα υπενθύμισης για τον έλεγχο βάρους
- Εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση…… των ιδιοκτητών να αναγνωρίζουν το παχύσαρκο ζώο. Να ενημερώνονται για τους κινδύνους της παχυσαρκίας
- Προτροπή για άσκηση
5.Τα MME, τα κτηνιατρικά περιοδικά, τα ειδικά περιοδικά για κατοικίδια ζώα:
- Αντικειμενική ενημέρωση – ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού
- Δημοσίευση σχετικών άρθρων
- Αποσαφήνιση του μεγέθους του προβλήματος
- Συσχετισμός παχυσαρκίας στον άνθρωπο με την παχυσαρκία στο σκύλο
Δεν χρειάζονται ευχολόγια, μόνο πράξεις. Η αγάπη και ο πολιτισμός δεν πρέπει να δημιουργούν ασθενείς ,αλλά να βοηθούν στην καλύτερη ποιότητα της ζωής ανθρώπων και ζώων. Ένα κατοικίδιο προσφέρει στον άνθρωπο φέρνοντάς τον σε επαφή με τη φύση . Τον παρακινεί και του δίνει τη δυνατότητα μιας συντροφικής άσκησης μέσα στη σύγχρονη πόλη προσφέροντας έναν ουσιαστικό τρόπο για τη να μείωση του άγχους του και προτρέποντας ασχοληθεί μ ε τον εαυτό του, τέλος τον βοηθά να ΄΄ανεβεί ΄΄ ψυχολογικά , χαρίζοντας άδολη αγάπη.
Αξίζει λοιπόν οι μικροί σύντροφοι μας να έχουν αληθινή ποιότητα ζωής και φυσικά υγεία και μέσα από μια σωστή διατροφή, χωρίς να “εθίζονται” στις δικές μας ανθυγιεινές συνήθειες.
Ας μη λησμονούμε ότι το παιδί και το ζώο μας είναι ο καθρέπτης του εαυτού μας.